Bewijs in een rechtszaak

Doel

Bewijsstukken dienen om je dossier kracht bij te treden. Ze moeten ertoe leiden dat het verweer van hij die ze gebruikt gesterkt wordt. Iemand die zich in een benadeelde positie bevindt, kan immers zeggen wat hij wil. Maar wanneer de versie van het verhaal kan worden bevestigd door bewijsstukken, zal het voor de advocaat veel eenvoudiger zijn om in diens voordeel te pleiten. Bovendien heb je meer kans dat ook de rechter die piste zal volgen, gezien zij zich enkel mogen baseren op feiten. Goede bewijsstukken hebben is dus essentieel. Maar wat is ‘goed’ en welke ‘stukken’ mogen gebruikt worden?

Bewijsstukken

Welke stukken?

Ons rechtssysteem laat toe een heel breed scala aan bewijsstukken te gebruiken, in alle mogelijke vormen en formaten. Een overzicht:

§  Documenten en schriftelijke stukken: contracten, e-mails, brieven, facturen, rapporten, medische dossiers, notulen, aktes, …

§  Getuigenverklaringen: mondelinge verklaringen van getuigen die persoonlijke kennis hebben van de feiten van de zaak. Getuigen kunnen worden opgeroepen om te getuigen over wat ze hebben gezien, gehoord of ervaren.

§  Expertverslagen: schriftelijke rapporten van experts op een bepaald vakgebied die hun mening geven over technische, wetenschappelijke, medische of andere complexe kwesties die relevant zijn voor de zaak.

§  Fysiek bewijs: objecten zoals wapens, gestolen goederen, beschadigde eigendommen, forensisch bewijsmateriaal, DNA-monsters, foto's, video's en andere tastbare bewijzen die kunnen helpen om feiten te bevestigen of weerleggen.

§  Audio- en video-opnames: geluidsopnames of videobeelden van gebeurtenissen die relevant zijn voor de zaak, zoals telefoongesprekken, bewakingscamera's, dashcambeelden of opnames van bepaalde incidenten.

Indirect bewijs

Soms wordt er ook beroep gedaan op indirect bewijs (ook wel ‘circumstantial evidence’). Hiermee wordt bewijs bedoeld dat niet rechtstreeks naar de feiten leidt, maar dat indirecte conclusies ondersteunt. Het kan bestaan uit omstandigheden, gedragingen, verklaringen of gebeurtenissen die in combinatie kunnen leiden tot de conclusie dat bepaalde feiten waarschijnlijk waar zijn.

Vrij gebruik?

Het strafwetboek zegt: “bewijs in strafzaken is vrij”. Toch impliceert dat niet dat er geen regels gevolgd moeten worden over het gebruik en de verkrijging ervan.

Onrechtmatig verkregen bewijs

Bewijs dat op onrechtmatige wijze is verkregen, bijvoorbeeld door onwettige huiszoekingen, afluisteren van vertrouwelijke communicatie zonder toestemming, of schending van privacyrechten, kan worden uitgesloten.

Onbetrouwbare informatie

Als het bewijsmateriaal niet als betrouwbaar wordt beschouwd, kan het worden uitgesloten. Dit kan het geval zijn wanneer er bijvoorbeeld twijfels zijn over de authenticiteit, de geloofwaardigheid van de bron, de manipulatie van het bewijs of andere factoren die de betrouwbaarheid in twijfel trekken.

Onrelevante bewijsstukken

Het spreekt voor zich dat enkel bewijsstukken die geen verband houden met de zaak of niet relevant zijn, kunnen worden uitgesloten.

Privilege

Bepaalde informatie kan onder het ‘wettelijk privilege’ vallen. Het meest bekende is zonder twijfel het medisch beroepsgeheim. Maar ook een vertrouwelijk advocaat-client-consult kunnen we in dit rijtje zetten. In sommige gevallen kan dit betekenen dat bepaalde communicaties of documenten niet als bewijs kunnen worden gebruikt.

Hoor- en wederhoor

Het principe vereist dat beide partijen de mogelijkheid hebben om kennis te nemen van en te reageren op het bewijsmateriaal dat tegen hen wordt ingebracht. Als een partij niet in staat is om zich adequaat te verdedigen tegen bepaald bewijs, kan de rechter besluiten om het bewijs uit te sluiten.

Wie beoordeelt het gebruik van bewijsstukken in zaken?

Het de rechter die beslist of een bewijsstuk al dan niet wordt toegelaten. Aan zijn beslissing gaat een beoordeling vooraf, namelijk:

§  Is het aangeleverde bewijs relevant?

§  Is het bewijsmateriaal betrouwbaar?

§  Werd het stuk op een wettige manier verkregen?

§  …

 

 

Wat als een bewijsstuk geweerd wordt?

Een bewijsstuk dat wordt geweerd, mag niet worden gebruikt op de zitting. In dat geval is het aan de advocaat om de rechter per pleidooi te overtuigen het stuk alsnog toe te laten. Hetzelfde geldt in de omgekeerde richting: is een partij van mening dat een bewijsstuk niet thuishoort in de procedure, dan kan de advocaat een pleidooi houden om het stuk te laten weren.